دلیل التهاب پشت زبان

آیا تابه‌حال احساس کرده‌اید که زبانتان مانند یک بادکنک در داخل دهانتان منفجر می‌شود؟

زبان متورم می‌تواند ناشی از انواع مشکلات، از داخل و خارج باشد؛ بنابراین بیایید نگاهی به برخی از شایع‌ترین علل التهاب پشت زبان و همچنین چند نکته و ترفند ساده برای کاهش تورم و افزایش راحتی خود بیندازیم.

زبان به چشیدن، قورت دادن و صحبت کردن کمک می‌کند. اما گاهی اوقات ممکن است به دلایلی متورم شود. معمولاً زبان پف کرده بیشتر آزاردهنده یا ناراحت کننده است تا خطرناک. اما ممکن است نشانه یک چیز جدی باشد. اگر زبان شما آن‌قدر متورم شود که نفس کشیدن برایتان سخت شود، می‌تواند یک اورژانس دندانپزشکی باشد. در اینجا چند دلیل رایج برای بزرگ شدن زبان و نحوه درمان آن آورده شده است.

واکنش های آلرژیک

وقتی چیزی می‌خورید یا می‌بلعید که به آن حساس هستید، سیستم ایمنی بدن شما با پر کردن جریان خون با هیستامین‌ها و سایر مواد شیمیایی پاسخ می‌دهد که بافت شما را متورم می‌کند زیرا مایع از رگ‌های خونی باریک نشت می‌کند که آنژیوادم نامیده می‌شود. شبیه کهیر است، با این تفاوت که جوش‌های ناشی از آنژیوادم عمیق‌تر در زیر پوست ظاهر می‌شوند. نیش حشرات نیز می‌تواند باعث این واکنش شود. اغلب اوقات، زبان پف کرده یا علائم دیگر ممکن است در عرض چند ساعت ظاهر شود.  معمولاً در عرض چند روز از بین می‌روند. اما تورم زبان می‌تواند بر تنفس شما تأثیر بگذارد، بنابراین فوراً کمک اورژانسی بگیرید و آن را بررسی کنید.

سایر علائم احتمالی آنژیوادم یا سایر واکنش‌های آلرژیک عبارت‌اند از:

• تورم لب و گلو
• برجستگی‌های قرمز خارش دار روی پوست
• سرگیجه
• درد معده یا اسهال

آنژیوادم می‌تواند منجر به یک وضعیت تهدید کننده زندگی به نام آنافیلاکسی شود. زبان و گلوی شما می‌تواند چنان پف کند که راه هوایی شما را ببندد. در صورت ابتلا به سندرم آلرژی دهانی ممکن است همین اتفاق بیفتد. این زمانی است که بدن شما به میوه‌ها، آجیل‌ها و سبزیجات خام که پروتئین‌هایی مشابه پروتئین‌های موجود در گرده‌ها دارند، واکنش نشان می‌دهد.

همه افراد متفاوت هستند، اما محرک‌های رایج آلرژی عبارت‌اند از:

• شیر گاو
• تخم مرغ
• بادام زمینی
• آجیل درختی مانند گردو، بادام هندی و بادام و فندق و…
• سویا
• گندم
• ماهی و صدف مانند میگو، صدف و خرچنگ
• آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند پنی‌سیلین
• داروهای فشار خون  و مهارکننده‌های ACE

یک واکسن اپی نفرین می‌تواند به تنفس شما کمک کند. اگر در گذشته واکنش جدی داشته‌اید، می‌توانید نسخه‌ای برای انژکتور خودکار دریافت کنید تا همراه خود داشته باشید. در صورت تکرار مجدد پس از استفاده از آن با 115 تماس بگیرید، زیرا احتمال دارد واکنش آلرژیک دوباره عود کند. برای موارد ی که جدیت کمتری دارند، پزشک ممکن است یک آنتی هیستامین بدون نسخه را توصیه کند.

همچنین وضعیتی به نام آنژیوادم اکتسابی وجود دارد. در صورت ابتلا به سرطان یا اختلال خود ایمنی ممکن است به آن مبتلا شوید. این می‌تواند باعث تورم در زبان، صورت، لب‌ها و جاهای دیگر شود. تورم ممکن است بی دلیل بیاید و از بین برود و ممکن است دردناک باشد، اما خارش یا برآمدگی نخواهید داشت.

جراحت

گاهی اوقات پیرسینگ زبان ممکن است باعث التهاب آن شود، به خصوص اگر به فلز حساسیت دارید. گاز گرفتن یا بریدن زبان نیز می‌تواند باعث تورم آن شود. زبان شما یک عضله حساس است که با رگ‌های خونی پر شده است؛ بنابراین هر آسیبی ممکن است خونریزی کند یا بسیار دردناک باشد. اما باید طی چند روز خود به خود بهبود یابد. یک برش عمیق‌تر ممکن است چند هفته طول بکشد تا بهتر شود.

برای درمان آسیب‌های جزئی التهاب پشت زبان، بهتر است:

• بخصوص بعد از غذا با آب نمک گرم بشویید.
• یک تکه یخ بمکید تا تورم کاهش یابد.
• اگر آلرژی ندارید، ایبوپروفن یا مسکن دیگری مصرف کنید.
• از مصرف الکل، تنباکو و غذاهای تند که ممکن است زبان بسوزد خودداری کنید.

عفونت‌ها

این می‌تواند به طرق مختلف اتفاق بیفتد. باکتری‌ها ممکن است از سوراخ یا بریدگی وارد زبان شما شوند. یا ممکن است رشد بیش از حد مخمر داشته باشید که به عنوان برفک دهان شناخته می‌شود. بیماری‌های مقاربتی مانند سفلیس، سوزاک یا HPV دهانی نیز می‌توانند زبان شما را آزار دهند و سبب التهاب پشت زبان شوند. اگر پشت زبان شما به دلیل عفونت متورم شود، ممکن است تب یا لرز نیز داشته باشید. در موارد زیر به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید:

• احساس بیماری یا علائم عفونت دارید
• در غذا خوردن مشکل دارند
• زخم‌های دردناک یا لکه‌های سفید روی زبان خود داشته باشید

تحریک‌کننده‌ها

الکل، تنباکو، غذاهای تند، دهان‌شویه، خمیر دندان و افزودنی‌هایی مانند دارچین و نعناع می‌توانند باعث واکنش‌های آلرژیک شوند. اگر فکر می‌کنید این موارد ممکن است سبب التهاب پشت زبان شما باشد، از مصرف آنها اجتناب کنید.

کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی

منیزیم، آهن، ویتامین‌های گروه B و سایر موارد به عملکرد صحیح اعصاب شما کمک می‌کنند. اما ممکن است آنها را از غذاها یا مکمل‌ها به اندازه کافی دریافت نکنید، یا ممکن است آنها را از طریق دوره‌های قاعدگی سنگین یا راه‌های دیگر از دست بدهید.

به‌عنوان‌مثال، کمبود ویتامین B12 می‌تواند باعث بیماری به نام گلوسیت شود. این نام از این واقعیت گرفته شده است که زبان شما ممکن است آن‌قدر پف کند که برجستگی‌های کوچک روی آن یا پاپیلاها صاف به نظر برسند.

علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سرگیجه هنگام ایستادن
• پوست رنگ‌پریده
• خستگی
• سردرد
• ضربان قلب سریع

آزمایش خون نشان می‌دهد که آیا کمبود ویتامین خاصی دارید یا خیر. پزشک می‌تواند به شما بگوید که آیا به مکمل‌ها نیاز دارید و چه مقدار از آنها ممکن است نیاز به مصرف داشته باشید.

شرایط سلامتی

گاهی اوقات، التهاب پشت زبان می‌تواند ناشی از یک مشکل پزشکی موجود یا تشخیص داده نشده باشد.

سرطان

یک التهاب در زبان شما می‌تواند نشانه سرطان باشد. سیگار کشیدن، استفاده از محصولات تنباکو و الکل می‌تواند شانس ابتلا به سرطان در دهان را افزایش دهد.

سندرم شوگرن

بیماری خود ایمنی بدن شما را از تولید اشک یا بزاق کافی باز می‌دارد. همچنین ممکن است زبان شما را قرمز، سفید یا صاف و یا متورم جلوه دهد.

آمیلوئیدوز

 هنگامی که بدن شما مقدار زیادی پروتئین خاص به نام آمیلوئید را جمع آوری می‌کند، می‌تواند بر عملکرد اندام‌های شما تأثیر بگذارد و سبب التهاب قسمت‌هایی از بدن از جمله التهاب پشت زبان، شود. آمیلوئیدوز همچنین می‌تواند باعث سرگیجه، بی حسی در انگشتان دست یا پا شود و ضربان قلب شما را ناهماهنگ کند. پزشک شما می‌تواند با آزمایش‌هایی که روی بافت‌های مختلف بدن شما انجام می‌شود این را تشخیص دهد.

چگونه می‌توانید التهاب پشت زبان را کاهش دهید؟

درمان تورم زبان در وهله اول فوق‌العاده به دلیل تورم بستگی دارد. اما بیایید نگاهی به برخی از مؤثرترین روش‌ها برای برخی از علل شایع‌تر بیندازیم.

آنتی هیستامین‌ها

همان‌طور که قبلاً صحبت کردیم، آنتی هیستامین‌ها دفاع شماره یک شما در برابر محرک‌های آلرژی هستند. آنها به کاهش التهاب کمک می‌کنند. اثرات هیستامین، که ماده شیمیایی است که منجر به بیشتر علائمی می‌شود که با آلرژی مرتبط هستند.

اما آنتی هیستامین‌ها کاری بیشتر از کاهش تورم روی زبان شما انجام می‌دهند. آنها همچنین می‌توانند به توقف خارش، آبریزش چشم، آبریزش بینی، احتقان، سرفه، عطسه و تمام آن علائم تند و زننده کمک کنند. اما اگر بتوانید در وهله اول از بروز این علائم جلوگیری کنید چه؟ ایمونوتراپی آلرژی (AIT) یک درمان آلرژی منحصربه‌فرد است که تحمل سیستم ایمنی شما را برای کمک به کاهش و در نهایت پیشگیری از علائم آلرژی افزایش می‌دهد.

ضدالتهاب

داروهای ضد التهابی، که اغلب برای کمک به کاهش درد استفاده می‌شود. با این حال، این داروهای بدون نسخه نیز ممکن است به کاهش تورم تقریباً در هر قسمت از بدن کمک کنند. این داروها با مسدود کردن اثر آنزیم‌هایی به نام آنزیم COX، که باعث ایجاد مواد شیمیایی می‌شوند که منجر به التهاب می‌شوند، مسدود می‌کنند. کاهش آنها می‌تواند تورم را کاهش دهد و به شما احساس راحتی بیشتری بدهد.

آنتی‌بیوتیک، ضد قارچ، ضد میکروب

اگر تورم زبان شما به دلیل شرایطی باشد که توسط باکتری‌ها، قارچ‌ها یا ماده دیگری ایجاد می‌شود، ممکن است پزشک برای درمان علت آن دارویی برای شما تجویز کند. در بسیاری از موارد، اگر بتوانید ماده خارجی ایجادکننده التهاب را از بین ببرید، خود به خود از بین می‌رود.

تغییرات سبک زندگی

گاهی اوقات، تورم زبان یا گلو در نتیجه سیگار کشیدن یا نوشیدن الکل زیاد است. هرچقدر هم که ممکن است سخت باشد، ممکن است یک پزشک توصیه کند که برای مدتی این عادت‌ها را کنار بگذارید.

بهداشت دهان

رعایت بهداشت دهان و دندان راه دیگری برای کاهش علائم التهاب پشت زبان، به ویژه علائم ناشی از التهاب لثه است. حتماً دندان‌های خود را با خمیر دندان حاوی فلوراید به مدت دو دقیقه مسواک بزنید و هر روز از نخ دندان استفاده کنید. طبق دستورالعمل روی بطری از دهان‌شویه فلوراید استفاده کنید. علاوه بر این، مسواک خود را هر سه ماه یکبار تعویض کنید و حتماً هر شش ماه یک بار معاینه منظم دندانپزشکی داشته باشید. اگر علائم شما بدتر شد یا علائم جدیدی مانند آفت دهان یا زخم دهان را تجربه کردید، از پزشک یا دندانپزشک خود مشاوره بگیرید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

بیشتر علل التهاب پشت زبان جزئی هستند و در عرض چند ساعت از بین می‌روند. اگر می‌توانید به وضوح نفس بکشید و ناراحتی کمتر است، احتمالاً نیازی نیست فوراً به پزشک مراجعه کنید. با این حال، اگر راه هوایی شما مسدود شده است یا درد شدیدی احساس می‌کنید، فوراً به پزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید که آنافیلاکسی را تجربه نمی‌کنید. اگر بعد از 10 روز علائم شما با گذشت زمان یا دارو برطرف نشد با پزشک خود تماس بگیرید. اگر بلع یا جویدن مشکل شد، باید با پزشک خود نیز تماس بگیرید.

نتیجه

التهاب پشت زبان می‌تواند صحبت کردن یا خوردن غذاهای مورد علاقه شما را دشوار کند، اما در بیشتر موارد، بیش از هر چیزی آزاردهنده است. در حالی که واکنش آلرژیک معمولاً شایع‌ترین علت التهاب پشت زبان است، دلایل مختلفی وجود دارد که چرا این علامت ممکن است رخ دهد.

با این حال، عفونت‌های باکتریایی، تورم غدد بزاقی، خوردن غذاهای تند یا مصرف الکل، التهاب لثه و استفاده از برخی داروها از دیگر علل احتمالی التهاب هستند. پزشک می‌تواند با معاینات بصری یا آزمایش خون به درستی  مشکل شما را تشخیص دهد.

بسته به علت، پزشک می‌تواند درمان مناسب را نیز به شما ارائه دهد. به طور معمول، زبان متورم خود به خود از بین می‌رود، اما ممکن است بتوانید آنتی هیستامین‌ها، ضدالتهاب‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها مصرف کنید، سبک زندگی خود را تغییر دهید، یا بهداشت دهان و دندان را برای سرعت‌بخشیدن به این روند انجام دهید.